Je kind raakt helemaal van slag als hij zijn favoriete broek niet aankan omdat die vies in de wasmand ligt. Hij weigert absoluut een andere broek aan te doen. Je kan op je kop gaan staan maar hij blijft volharden. Je gooit alles in de strijd om je kind te overtuigen om een andere broek aan te doen, argumenten, consequenties, noem maar op. Maar -en dit wist je al van tevoren- het werkt niet.

Haal je je kind op van school en is alles wat je doet verkeerd? Je hebt een banaan meegenomen maar ze wil liever een boterham? En flipt ze helemaal de pan uit? Van het soort dat je het liefst ter plekke door de grond wil zakken?

Als je met je kind naar de bioscoop gaat en op het einde, bij het zielige stuk, begint je kind opeens oncontroleerbaar te huilen. En zelfs na het einde van de film, als alles uiteindelijk toch is goedgekomen, loopt je kind er verdrietig bij.

Gefeliciteerd! Je bent ouder van een temperamentvol kind.

Ik zeg dat een beetje gekscherend want het is lang niet altijd een feest. Sterker nog, het is -als je niet goed met dat temperament weet om te gaan- zelfs vaak helemaal geen feest.

Is mijn kind normaal?

Temperamentvolle kinderen kunnen een hele uitdaging zijn.

Je hebt je vast ook wel eens afgevraagd wat er aan de hand is met je kind? Of je kind normaal is?

Intuïtief weet je dat er niks mis is met je kind maar waarom loop je dan tegen zoveel muren aan? Waarom lijkt dit kind zo ongevoelig voor jouw aanpak? Waarom is er zoveel strijd? Gedoe?

Als ouder van een temperamentvol kind kun je soms het gevoel hebben dat je de enige bent. Maar wees gerust, dat ben je niet. Ongeveer 15% tot 20% van alle kinderen is temperamentvol.

Ik hoop je met deze post wat meer inzicht te kunnen geven in je temperamentvolle kind. Want die eigenschappen die zo uitdagend kunnen zijn hebben ook een positieve kant. De eigenschappen die we lastig vinden aan onze temperamentvolle kinderen kunnen we namelijk enorm waarderen in volwassen. Daar heb je nu misschien niet zoveel aan maar het is wel fijn om in je achterhoofd te houden. Vooral op momenten dat het even allemaal niet zo lekker loopt en jij vooral heel veel last hebt van die eigenschappen.

Wat is dat nu eigenlijk een temperamentvol kind?

Een temperamentvol kind is MEER

´An opportunity to fall in love, fodder for frustration, source of anxiety and an unending puzzle - this is my spirited child-´

(uit Spirited child)

Één van de beste omschrijvingen van het temperamentvolle kind wordt gegeven door Mary Sheedy Kurcinka, schrijfster van het boek: “Raising your Spirited Child”. Zij omschrijft het temperamentvolle kind als volgt: ⁠

⁠

“Hét woord dat temperamentvolle kinderen van andere kinderen onderscheid is MEER. Temperamentvolle kinderen zijn normale kinderen die MEER intens, MEER aanhoudend, MEER gevoelig, MEER opmerkzaam en MEER oncomfortabel zijn met verandering dan andere kinderen. Alle kinderen bezitten deze eigenschappen maar temperamentvolle kinderen bezitten ze met een diepte en reikwijdte die niet beschikbaar zijn voor andere kinderen. “

En als ouder van een temperamentvol kind zal je het in eerste instantie misschien lastig vinden om je kind te beschrijven. Want wat maakt jouw kind nou anders dan andere kinderen? Het is lastig om daar de vinger op te leggen en vaak al helemaal moeilijk om over te brengen op anderen.

Je kind is simpelweg MEER.

En dat kan jou op bepaalde momenten tot waanzin drijven en andere momenten kun je enorm genieten van de intensheid waarmee je kind in de wereld staat!

Kenmerken van een temperamentvol kind

Net als elk ander kind is ook elk temperamentvol kind anders maar doorgaans hebben ze volgens de auteur allemaal in meer of mindere mate 1 van de volgende kenmerken:⁠

Intens⁠

Deze kinderen kunnen nogal van zich laten horen. Ze praten hard, schreeuwen, zijn dramatisch, theatraal en aanwezig. Als ze huilen dan brullen ze. Hun reacties zijn op zijn zachts gezegd nogal krachtig. Verdriet, woede frustratie, plezier. Alles wordt enorm intens beleefd en geuit. Je kunt niet om een temperamentvol kind heen.

Aanhoudend⁠

Als temperamentvolle kinderen iets willen dan moet je wel van heel goede huize komen om ze op andere gedachten te brengen. Ze verdedigen hun ideeën en wensen met hand en tand en laten zich niet omkopen. Ze blikken of blozen niet als jij dreigt met straf, consequenties of het wegnemen van privileges. Het zal ze een worst wezen. Temperamentvolle kinderen zijn de pitbulls van de kleine mensen, ze laten onder geen enkele voorwaarde los wat ze willen.

Gevoelig⁠

Temperamentvolle kinderen zijn enorm gevoelig. Voor geluid, licht, geur, texturen, kleren zitten te strak of juist te los. Labels in truien moeten eruit geknipt worden en sokken met naadjes zitten vaak ook niet lekker. Ze kunnen ook enorm gevoelig zijn voor stemmingen en sferen. Ze pikken alles op. Ze horen niet je woorden maar je voelen je intentie. Je kunt je kind echt niet voor de gek houden, hoe goed je ook je best doet, deze kinderen voelen je haarfijn aan. Emoties worden met grote intensiteit doorleeft, of dat nou plezier is of verdriet, alles is groots bij deze kinderen.

Opmerkzaam⁠

Als je je kind naar de badkamer stuurt om zijn tanden te poetsen en je na 10 minuten een kijkje gaat nemen omdat hij nog steeds niet terug is zie je dat hij helemaal op is gegaan in het bestuderen van de tube tandpasta.

Temperamentvolle kinderen zijn namelijk enorm opmerkzaam. Ze hebben oog voor detail en ze wijzen je vaak op kleine dingen in de omgeving. Ze kunnen enorm opgaan in het observeren van volledige willekeurige objecten die ze onderweg tegenkomen. Ze weten zich vaak de kleinste details te herinneren, dingen die jij allang vergeten bent. Deze opmerkzaamheid zorgt er ook vaak voor dat deze kinderen -schijnbaar- snel afgeleid zijn en niet lijken te luisteren. Althans, dat is hoe wij dat labelen. Ze gaan gewoon helemaal op in alles in hun omgeving.

Dit kenmerk zorgt er ook voor dat deze kinderen moeilijk een keuze kunnen maken. Vooral als er veel te kiezen valt kan dat voor dit kind nogal overweldigend zijn en leiden tot een hoop onrust.

Moeite met overgangen⁠

Veel temperamentvolle kinderen hebben moeite met veranderingen. Ze vinden het vaak moeilijk om van de ene situatie naar de andere te gaan. Dit kan allerlei verschillende vormen aannemen. Een heel herkenbare is weggaan uit het park. Dit is voor veel kinderen een uitdaging maar met temperamentvolle kinderen kan dit echt uitlopen op een enorme strijd.

Je wilt niet weten hoe vaak ik met mijn temperamentvolle kind -onder mijn arm geklemt- in allerijl de speeltuin heb verlaten om de priemende blikken van andere ouders te ontlopen.

Maar ook bij het ophalen van school zul je misschien regelmatig te maken hebben gehad met een kind dat behoorlijk gefrustreerd is en dat niet onder stoelen of banken steekt.

Deze kinderen houden ook vaak niet zo van verrassingen, ze hebben behoefte aan voorspelbaarheid en als er zich kleine veranderingen voordoen die ze niet hebben voorzien dan kunnen ze daar behoorlijk door van slag raken.

Dit zijn de 5 meest voorkomende kenmerken van het temperamentvolle kind. En deze kunnen allemaal in meer of mindere mate voorkomen. Wellicht dat je jouw kind slechts herkent in 3 of 4 kenmerken en helemaal niet in de andere.

Sommige temperamentvolle kinderen kunnen ook nog één of meerdere van de volgende kenmerken bezitten: ⁠

⁠

Veel energie⁠

Dit is een eigenschap die ook veel bij temperamentvolle kinderen wordt gezien. En het is misschien wel 1 van de eigenschappen die je het eerst opvalt. Deze kinderen zijn vaak druk, kunnen niet stilzitten, zitten vaak te priegelen en te pielen. Ze springen op de bank, of hangen ondersteboven over de leuning, ze rennen door het huis en lijken een onuitputtelijke energie te hebben. Stilzitten is vaak een enorme opgave en leidt vaak tot veel gedoe en frustratie tijdens het eten.

Houden niet van nieuwe dingen

Sommige temperamentvolle kinderen zijn typische ´kat uit de boom kijk´ kinderen. Ze kruipen achter je been als ze geïntroduceerd worden aan nieuwe mensen of als je ze in een nieuwe situatie zet. Deze kinderen lijken in eerste instantie verlegen. Echter, dit is lang niet altijd het geval. Ze hebben simpelweg tijd nodig om op te warmen.

Humeurig

Kinderen met temperament kunnen soms behoorlijk humeurig zijn. Ze zijn serieus, kritisch en zien vaak mogelijkheden tot verbetering. Het kan dan al snel lijken alsof je kind ondankbaar is terwijl dit simpelweg voortkomt uit haar sterke analytische vermogen.

Geen wet van Meden en Perzen

Wat belangrijk is om om te merken is dat deze kenmerken lang niet altijd allemaal voorkomen bij temperamentvolle kinderen. Bovendien is er ook sprake van een glijdende schaal. Sommige kenmerken zullen meer aanwezig zijn dan andere. En deze verschuiven ook in de loop van de tijd.

Met name als je kind wat ouder wordt zal hij of zij wat meer grip krijgen op bepaalde eigenschappen en een manier vinden om er anders mee op te gaan (met hulp van jou natuurlijk!)

Het bovenstaande is ook niet bedoeld om je kind op een bepaalde manier te labelen maar om een beter beeld te krijgen van de eigenschappen van je kind. Met meer kennis komt namelijk ook meer begrip.

En dat begrip biedt een voedingsbodem om je kind anders te benaderen.

Want dat jouw kind een andere aanpak nodig heeft heb je zelf waarschijnlijk al ondervonden.

Help?! Ik heb een temperamentvol kind….

Kinderen met een sterke wil kunnen een hele uitdaging zijn, vooral als ze jong zijn. En die eigenschappen die het ons zo moeilijk maken als ze klein zijn zullen ook de eigenschappen zijn die deze kinderen laten uitgroeien tot zelfbewuste en assertieve volwassenen. Iets dat we allemaal wensen voor onze kinderen toch?

Daarom is zo belangrijk om die eigenschappen van onze kinderen niet te ´crushen´. Hoe verleidelijk het soms ook is, we moeten ons ervan weerhouden om onze wil op te leggen aan deze kinderen.

Deze kinderen willen controle hebben over hun eigen leven, ze willen grenzen testen en oprekken. Dat is inherent aan deze kinderen. Dat kun je niet veranderen, tenzij je met een ijzeren hand je kind wilt opvoeden. En hopelijk hebben we die tijd lang geleden achter ons gelaten. Ik ga er ook vanuit dat dat niet is wat je wilt.

Maar wat dan wel?

Het allerbelangrijkste is om de machtsstrijd uit de weg te gaan met deze kinderen.

Temperamentvolle kinderen laten van zich horen als ze het ergens niet mee eens zijn of iets niet willen doen. En daardoor ben je -voor je het weet- eindeloos aan het touwtrekken met je kind en staan jullie lijnrecht tegenover elkaar met alle frustratie en emoties van dien.

Ik wil je daarom graag 3 tips geven om beter met uitdagende situaties om te gaan zodat je machtsstrijd kunt verminderen.

En dat wil niet zeggen dat je alle regels en grenzen maar meteen overboord moet gooien.

3 Tips

Je komt al een heel eind om de weerstand van je kind te verminderen of zelfs te ontmantelen door een aantal simpele strategieën.

1. Luisteren

Luister eens naar wat je kind te zeggen heeft. We denken vaak alles al te weten waardoor we -zonder dat we het doorhebben- over ons kind heenwalsen.

We hebben geen tijd of w

e hebben geen zin om te luisteren. En als we luisteren dan luisteren we maar met een half oor. En je kind heeft dat door! Je kind is niet gek. Integendeel, juist jouw temperamentvolle kind is enorm opmerkzaam en voelt het haarfijn aan als jij niet aan het luisteren bent.

Iedereen wil gehoord worden, ook je kind en al helemaal je temperamentvolle kind. Als jij eens wat vaker gaat luisteren naar je kind dan zal je zien dat heel wat gaat veranderen in huis.

2. Empathie geven

Als jij een grens stelt of zegt dat iets niet mag en je kind gaat er tegenin wil dat niet zeggen dat jij per sé je grens aan moet passen. Je kunt een eventuele strijd tussen jou en je kind vermijden of verminderen door compassie te tonen voor de gevoelens van je kind.

Je kind mag weerstand hebben tegen de verwachtingen en eisen die jij aan hem stelt. Maar wees compassievol, toon begrip voor de emoties die erbij komen kijken. Als je kind zich begrepen voelt dan zakt de weerstand vanzelf af.

En ik weet dat het niet altijd makkelijk is om begrip te tonen voor de grote emoties van je kind. Die kunnen namelijk buitenproportioneel zijn. Maar zelf als je het volkomen onzin vindt, dat doet er niet toe. Voor jouw kind doet het er wel toe. Forceer jezelf dus en biedt je kind empathie. Het werkt als een tierelier!

3. Samen een andere oplossing zoeken.

We zijn soms zo verwikkeld in een machtsstrijd met ons kind dat we alleen nog maar gefocust zijn op winnen. We willen ons gezag doen gelden, respect afdwingen en het op onze manier doen! Jij bent hier toch zeker de baas!

Laat je rigiditeit eens varen. Ga niet op je strepen staan maar zoek naar win/win-oplossingen.

Moet het per sé op die ene manier? Of kan het ook op een andere manier? Ben je bereid om je kind mee te laten denken over de invulling van dat wat je van je kind verlangt?

Want niemand vind het leuk om te horen wat ze moeten doen, en je temperamentvolle kind al helemaal niet. Die verzet zich met hand en tand. Deze kinderen verdedigen hun integriteit met alles dat ze waard zijn.

En is blinde gehoorzaamheid echt wat je wilt? Of wil je dat je kind opkomt voor waar hij/zij voor staat en in gelooft?

¨Morality is doing what's right, no matter what you're told. Obedience is doing what you're told, no matter what's right.¨

- H.L. Mencken