Zoals je misschien wel (of niet) weet, woon ik met mijn gezin in Barcelona, Spanje (al sinds 2008). Allebei mijn kinderen zijn hier geboren en groeien hier op als internationale wereldburgers.
En hoe fantastisch het wonen in Spanje doorgaans ook is, in de zomer vind ik het een stuk minder leuk.
Niet alleen vanwege de enorme hitte (hallo klimaatverandering), maar ook (en vooral) omdat de zomervakantie hier zo ellenlang is. Er komt echt geen einde aan! Maar liefst 10.5 weken zijn de kinderen hier vrij in de zomer!!
Elk jaar is het dus weer een enorme puzzel voor ons om (als werkende ouders) onze kinderen bezig te houden.
En dit jaar was dat een extra grote uitdaging.
De eerste weken waren prima te doen, maar de laatste weken ging het behoorlijk stroef en liepen de emoties regelmatig hoog op.
Gebrek aan structuur, vermoeidheid en het constante op elkaars lips zitten leidde tot veel strijd. De meest kleine dingetjes waren aanleiding tot enorme frustraties en bijbehorende emoties.
Controle houden
En mijn reactie daarop was dat ik steeds meer de controle probeerde te krijgen over de situatie, mijn kind en zijn gedrag. Ik wilde de touwtjes in handen hebben. En ze ook steeds een beetje strakker aantrekken. Want dit kon toch zeker niet! Dat gedrag was onacceptabel! Ik moest en zou dat een halt toeroepen.
Maar dat ging niet zoals ik voor ogen had. Want in plaats van de touwtjes aan te trekken verzanden mijn kind en ik een eindeloos getouwtrek. Hij aan de ene kant, en ik aan de andere kant.
Je hersenen houden niet van onzekerheid
Helaas denken we vaak onterecht, dat als we de touwtjes in handen hebben, dat we controle hebben over de situatie. Je hersenen houden ervan om controle te hebben. Die houden niet van onzekerheid.
Dus zodra je kind niet doet wat jij vraagt, gaan er alarmbellen af in je hersenen.
Deze alarmbellen zorgen ervoor dat je nog meer op zoek gaat naar controle.
En hoe meer jij zoekt naar controle, hoe meer je temperamentvolle kind zich gaat afzetten (want als je kind ergens allergisch voor is dan is het: CONTROLE, het gevoel te geen stem te hebben, om niet mee te kunnen beslissen).
En je raakt steeds verder van huis.
Zonder dat we het zelf doorhebben, zijn we contact bezig met het uitoefenen van controle op het gedrag van ons temperamentvolle kind.
Strategieën die niet werken
En de hulpmiddelen die we inzetten daarvoor inzetten zijn: straffen, dreigen, consequenties, time-outs, manipuleren, corrigeren, belonen, you name it (ja ook ik laat mij nog steeds verleiden door deze technieken, vooral: “Als je nu niet dit, dan X “ -vul hier een willekeurige gekozen consequentie in, blijkt ook voor mij zeer hardnekkig te zijn)
En hoera: het werkt!
Althans, soms werkt het.
En als het werkt, dan werkt het maar tijdelijk.
Of het werkt, maar je voelt je er niet prettig bij. Want het gaat ten koste van:
jullie relatie
de integriteit en eigenwaarde van je kind
je eigen idee over hoe je de opvoeding in wilt vullen.
Averechts effect
Deze strategieën om je zin door te drukken, om de touwtjes in handen te hebben, om controle te hebben en te houden over het gedrag van je temperamentvolle kind, die hebben het tegenovergestelde effect van wat je ermee probeert te bereiken en leiden slechts tot:
Meer ongewenst gedrag
Minder wederzijds vertrouwen
Meer machtsstrijd
Temperamentvolle kinderen houden er niet van om te horen wat ze moeten doen, ze laten zich vooral door hun eigen wil leiden. Ook al ga je op je kop staan om je kind te dwingen, te gehoorzamen, te luisteren, je te respecteren (of welke naam je er ook aan wilt geven). Het is aan dovemansoren gericht. Het is een strijd die je op voorhand gaat verliezen.
En dit is een zeer onpopulaire opvatting in opvoedland.
Vastgeroeste ideeën
Want kinderen, die horen te luisteren (ahum, gehoorzamen wordt er dan bedoeld), kinderen die moeten hun ouders respecteren (ahum, respect kun je niet afdwingen, die moet je verdienen), kinderen, die komen net kijken (ahum, ook wel snotneuzen genoemd) en wij, de ouders hebben het beste met ze voor en weten het nou eenmaal vaak beter (althans, dat denken we).
Opvattingen die behoorlijk indruisen tegen alle ideeën die wij hebben over opvoeden.
En je mag in de weerstand gaan, dat is volkomen normaal. Oude, vastgeroeste ideeën zijn nou eenmaal weerbarstig.
Maar als jij alles al geprobeerd hebt en je blijft tegen muren aanlopen, wordt het dan niet eens tijd om die vastgeroeste ideeën en (onbewuste) patronen rondom de opvoeding kritisch te bekijken?
Dit werkt altijd
Wat kun je wel doen?
Hieronder volgen 3 tips die altijd en overal werken:
Geef je kind de ruimte om mee te beslissen. Temperamentvolle kinderen gaan in de weerstand als je verteld worden wat ze moeten doen. Laat je kind meedenken en zelf oplossingen aandragen. Als je kind daar te jong voor is, geef een aantal keuzes.
Pick your battles. Wat is nu echt belangrijk? Check bij jezelf in: probeer ik de controle te houden? Of kan ik de teugels op bepaalde thema’s wat laten vieren? Onthoud: meestal is er GEEN sprake van een noodgeval. Relax.
Bied structuur en geef duidelijke grenzen aan. Temperamentvolle kinderen varen wel bij structuur en voorspelbaarheid. Laat duidelijk weten wat je verwacht van je kind. Maar let op dat je daarin niet te rigide wordt. Er is een delicate balans tussen structuur en voorspelbaarheid aan de ene kant en rigiditeit aan de andere kant.
En dus moest ik mezelf deze vakantie ook weer een paar keer tot de orde roepen. Want ik realiseerde me dat ik telkens weer aan het touwtrekken was met mijn kind en dat het voor geen meter opschoot. Het leidde alleen maar tot meer frustratie, meer emoties en meer strijd.
Eigenlijk is het geheim van dit alles om de touwtjes een beetje te laten vieren maar tegelijkertijd wel vastberaden en heel erg duidelijk te zijn. Daarbij rekening houdend met de specifieke kenmerken van je temperamentvolle kind.
Jouw temperamentvolle kind heeft namelijk een andere aanpak nodig.
En over die vakantie? Die is gelukkig eindelijk voorbij.